Waar Komt Dat Prachtige Drankje Nou Vandaan?

Een vraag die ik vaak hoor en zelf ook al lang wil weten. Het mooie echter is, dat na een klein mini beetje onderzoek ik er al achter kwam dat we niet exact weten hoe en wanneer koffie is ontdekt. Er gaan wel legendes rond over de origine van koffie en hoe we op dit bizarre bakkie slemp zijn gekomen en hier vertel ik daar één van:

De Ethiopische Geitenhouder

Je leest het goed. Een geitenhoeder. Een geitenhouder met de naam Kaldi. Dé geitenhouder waardoor het merk Goat Story zijn naam kreeg. Volgens deze legende gaat het verhaal dat Kaldi als eerste koffie ontdekte nadat hij merkte dat zijn geiten, na het eten van de bessen van een bepaalde boom, zo energiek werden dat ze 's nachts niet meer wilden slapen. 

Bizar als dat is, vertelde Kaldi zijn verhaal aan de monniken van het plaatselijke klooster. Die van de bessen een drankje maakte en ontdekte dat het hen alert hield tijdens de lange uren van het avondgebed. Deze ontdekking deelde zij weer met de andere monniken in het klooster en de kennis van deze stimulerende bessen begon zich te verspreiden zoals vuur.

De Verspreiding

Koffieteelt en handel begonnen op het Arabische schiereiland. Tegen de 15e eeuw werd koffie verbouwd in het Jemenitische district van Arabië en tegen de 16e eeuw was het bekend in Turkije, Egypte, Perzië en Syrië.

Ze genoten niet alleen thuis van de koffie, maar ook in de Gahveh Khaneh, één van vele openbare koffiehuizen die in de steden daar begonnen te verschijnen. De populariteit van de koffiehuizen was ongeëvenaard en mensen bezochten ze voor allerlei sociale activiteiten. De mecenassen zaten, dronken koffie en gingen in gesprek terwijl ze luisterde naar muziek, keken naar artiesten, volgde het nieuws en schaakte samen.

De Gahveh Khaneh Koffiehuizen werden al snel een belangrijk centrum voor de uitwisseling van informatie. Ze werden ook wel 'Schools of the Wise' genoemd. Elk jaar bezochten duizenden Pelgrims van over de hele wereld de heilige stad Mekka en zo begon de kennis van de "wijn van Araby" zich te verspreiden.

Koffie Treed Europa Binnen

Rond de 17e eeuw brachten Europese reizigers vanuit het Oosten verhalen mee over een ongewoon donker en zwart drankje. Sommige mensen reageerden met angst en soms zelfs argwaan op dit bizarre nieuwe energie wekkende vocht en noemden het de, jawel: 'bittere uitvinding van Satan'. Dat bleek zo’n heftig statement dat in 1615 de lokale geestelijke in Venetië de koffie verdoemde. De controverse was zo groot dat paus Clemens VIII werd gevraagd om in te grijpen. Hij besloot eerst het duivelse sap zelf te proeven voordat hij een beslissing nam, en vond de drank zo bevredigend dat hij toch goedkeuring gaf.

Ondanks deze controverse werden koffiehuizen snel centra van sociale activiteit en communicatie in de grote steden van Engeland, Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland en Nederland. In Engeland ontstonden zelfs zo genoemde 'penny-universiteiten', waar je voor de prijs van een cent een kop koffie kon kopen en een stimulerend gesprek kon voeren.

Koffie begon de gebruikelijke bier en wijn als ontbijtdranken van die tijd te vervangen. Mensen die koffie dronken in plaats van alcohol begonnen de dag beter, gek he? En de kwaliteit van hun werk leek ook enorm te verbeteren. 

Tegen het midden van de 17e eeuw waren er meer dan 300 koffiehuizen in Londen die vele gelijkgestemde klanten aantrokken, waaronder kooplieden, verladers, makelaars en kunstenaars. Veel bedrijven zijn voortgekomen uit deze gespecialiseerde koffiehuizen. 

Een Hele Nieuwe Wereld

Halverwege de jaren 1600 werd koffie naar Nieuw Amsterdam gebracht, wat door de Britten later New York werd genoemd.

Hoewel er snel koffiehuizen begonnen te verschijnen, bleef thee de favoriete drank in de Nieuwe Wereld tot begin 1770. Toen kwamen de kolonisten in opstand tegen een zware belasting op thee, die werd opgelegd door koning George III. De opstand kreeg de geweldige naam "de Boston Tea Party", en zou Amerikaanse drankvoorkeur voor altijd hebben verandert naar koffie.

Terwijl de vraag naar de drank zich bleef verspreiden, was er hevige concurrentie om koffie buiten Arabië te verbouwen. In de tweede helft van de 17e eeuw kregen de Nederlanders eindelijk zaailingen, maar hun eerste pogingen om ze in Nederland veroverde India te planten mislukten. Ze slaagden wel met hun pogingen in Batavia en op het eiland Java, wat nu Indonesië is.

De planten floreerden en al snel hadden de Nederlanders een productieve en groeiende handel in koffie. Daarna breidden ze de teelt van koffiebomen uit naar de eilanden Sumatra en Celebes.

Op Naar Amerika

"Koffie - de favoriete drank van de beschaafde wereld." - Thomas Jefferson

In 1714 kreeg koning van Frankrijk Lodewijk XIV een jonge koffieplant van de burgemeester van Amsterdam, die opdracht gaf om het te planten in de Royal Botanical Garden in Parijs. In 1723 kreeg een jonge marineofficier genaamd Gabriel de Clieu een zaailing van de koningsplant en vertrok over de Atlantische Oceaan. Na, wat mij een verschrikkelijk uitputtende reis had moeten zijn, met verschrikkelijk weer, iemand die de zaailing probeerde te jatten en vernietigen, hoge golven en een piratenaanval, slaagde hij er toch in om het veilig naar de Caraïbische zee en op het eiland Martinique te vervoeren.

Eenmaal geplant, bloeide de zaailing niet alleen, maar het wordt ook gecrediteerd voor de verspreiding van meer dan 18 miljoen koffiebomen op het eiland Martinique in de aankomende 50 jaar. Nog mooier is dat alle koffiebomen in het Caribisch gebied, Zuid- en Midden-Amerika kinderen zijn van die ene zaailing. 

De beroemde Braziliaanse koffie dankt zijn bestaan ​​aan Francisco de Mello Palheta, die door de keizer naar Frans-Guyana werd gestuurd om koffiezaailingen te halen. Echter hadden de Fransen niet heel veel zin om iets met ze te delen. De vrouw van de Franse gouverneur daarin tegen, was gefascineerd door het knappe uiterlijk van Francisco en gaf hem een ​​groot boeket bloemen voordat hij vertrok, met daar binnenin begraven, genoeg koffiezaden om te starten wat tegenwoordig een miljardenindustrie is.

Handelaren, kolonisten, reizigers en missionarissen bleven koffiezaden naar nieuwe landen brengen en er werden wereldwijd koffiebomen geplant in wat we nu de "Coffee Belt" noemen. In prachtige tropische wouden en op ruige bergachtige hooglanden werden plantages aangelegd. Sommige gewassen floreerden, andere overleefde het niet. Nieuwe naties werden gevestigd op koffie-economieën. Er werden fortuinen verdiend en verloren. Aan het einde van de 18e eeuw was koffie één van 's werelds meest winstgevende exportgewassen geworden. Na ruwe olie is koffie de meest gewilde grondstof ter wereld. En dat hebben we allemaal te danken aan een paar hongerige geitjes.