Chemex, een stukje geschiedenis

In het begin van de 19e eeuw was het maken van producten die qua design het neusje van de zalm waren erg populair. Alles moest er net wat mooier en strakker eruit zien. Vooral in het alledaagse was er een momentum gaande. Een groot aantal ontwerpers en uitvinders sloegen de handen in een om innovatieve producten en designs te verzinnen die dat ze er naast goed uitzagen ook nog handig voor in huis waren.

Een van deze uitvinders was Peter Schlumbohm, onthoudt deze naam want dit is de held van dit verhaal. Geboren en getogen in Kiel, een enorm klein plaatsje in Duitsland. Gelijk na zijn middelbare schooljaren vocht hij voor het Duitse leger in de Eerste Wereldoorlog. Na zijn thuiskomst na de oorlog uit Frankrijk in 1918 begon hij aan een studie scheikunde en studeerde af aan de Universiteit van Berlijn. Na zijn studie begon hij met het ontwikkelen en uitvinden van verschillende producten, onder andere met een kleur corrigerende spiegel voor bioscopen, ook raakte hij rond die tijd zeer geïnteresseerd in producten die konden koelen (zoals koelkasten, vriezers etc.) en kreeg hiervoor ook een aantal patenten op zijn naam.

In 1931 neemt Schlumbohm vanuit Duitsland zijn ontwerpen mee naar Amerika om zijn patenten te verkopen. En dat lukt. Hij verkoopt zijn idee voor vacuüm flessen aan Amerikaans bedrijf dat zich bezighoudt met thermosflessen. Na deze ervaring besloot hij te blijven in Amerika en vond een woning in New York. In de tussentijd bleef hij doorgaan met het verkopen van patenten en met succes. Toch kwam de grootste klapper later, namelijk de Chemex Coffee Maker. Als een verwende koffiedrinker was Schlumbohm gebrand op het designen en uitvinden van een koffiemaker. En niet zomaar een koffiemaker, eentje die zowel makkelijk in gebruik was maar er ook die in de smaak zou vallen bij de purist die ook maar een beetje van design hield. Zo keek Schlumbohm met een schuin oog naar de Bauhaus beweging. Dit was een groep kunstenaars, architecten en ondernemers die rond 1919 en 1931 actief waren. Deze groep liet een enorm gat achter nadat ze gestopt waren en daardoor begonnen er steeds meer kunstenaars en architecten hetzelfde te doen in de jaren erna als deze beweging.

Als chemist was Schlumbohm bekend met het Erlenmeyer glas waarmee hij werkte in het lab. Voortbordurend op dit glas, ontwierp hij de Chemex op dezelfde manier als het Erlenmeyer glas met het iconische zandloper ontwerp. Door de grote opening aan de bovenkant was het gemakkelijk om er een filter in te doen waar de koffie in kon, warm water erover heen en klaar. Het laatste design is wat wij vandaag de dag kennen: een zandloper design, een schenktuit en een houten handvat.

In 1939 vond Schlumbohm twee partners waarmee hij de Chemex Corporation opzette in New York. Ze begonnen met het verkopen van de Chemex met de volgende slogan: The Chemist Way of Making Coffee. En dat werkte want na 3 jaar buffelen en netwerken werd de Chemex aangeboden om te verkopen bij Wanamakers en Macy’s (zeg maar de V&D van de US in die tijd), echter gooide de Tweede Wereldoorlog roet in het eten. De kosten van produceren waren zo ontiegelijk hoog dat sommige producenten het niet aandurfde om het te laten maken. Echter kreeg Schlumbohm de garantie van het zogeheten War Production Board dat de productie van de Chemex door mocht gaan en zo tekende Schlumbohm een contract met Corning Glass Works om de Chemex te laten maken. De populariteit van de Chemex was er direct. Ze gingen als warme broodjes over de toonbank en niet alleen in de winkels trok het de aandacht, want ook in de kunstwereld was de Chemex een echte blikvanger. Zo stond het op de cover van het tijdschrift van het Museum voor Moderne Kunst in New York in 1942. Drie jaar later maakte Schlumbohm ook een karaf in dezelfde lijn als de Chemex, ook dit was een groot succes.

De Chemex lijn was Schlumbohm zijn meest populaire uitvinding. Ook al had hij over meer dan 300 producten een patent, toch bleef de Chemex het meest populair. Zo werd de Chemex uitgeroepen tot een van de belangrijkste producten van de jaren 50 en werd het permanent opgenomen in de collectie van het museum voor Moderne Kunst in New York. Schlumbohm overleed in 1962, maar de productie van de Chemex bleef door gaan en groeide uit tot een icoon in de koffiewereld.